Jump to content

User:Nachhattardhammu/sandbox

From Wikipedia, the free encyclopedia
Nachhattardhammu/sandbox
2010 ਵਿੱਚ ਸਟੀਵਨ ਵੇਨਬਰਗ
Born(1933-05-03)May 3, 1933
DiedJuly 23, 2021(2021-07-23) (aged 88)
Education
Spouse
(m. 1954)
Children1
Awards
Scientific career
Fieldsਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ
Institutions
Thesisਖੈਅ ਕਿਰਿਆਵਾਂ (1957)
Doctoral advisorਸਾਮ ਟਰੀਮਨ[3]
Doctoral students
Websiteweb2.ph.utexas.edu/~weintech/weinberg.html


ਸਟੀਵਨ ਵੇਨਬਰਗ (3 ਮਈ, 1933 – 23 ਜੁਲਾਈ, 2021) ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਅਮਰੀਕੀ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ ਹੈ।


ਸਟੀਵਨ ਵੇਨਬਰਗ ਦੀ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ਼ ਅਸੀਂ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਯੁੱਗ ਦਾ ਇੱਕ ਗਵਾਹ ਗਵਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਸਟੀਵਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣਾ ਹੀ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਸਾਰੇ ਪਸਾਰੇ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ (Theory of Everything) ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਹੈ। ਅਲਬਰਟ ਆਇਨਸਟਾਈਨ ਨੇ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਆਖਰੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕੀਤੀ ਜਿਹੜਾ ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਹਰ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਸਮਝਾਉਣ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਇਹ ਸਾਲ ਇਸੇ ਨੂੰ ਖੋਜਦਿਆਂ ਗੁਜ਼ਾਰ ਦਿੱਤੇ। ਸਟੀਫ਼ਨ ਹਾਕਿੰਗ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਸਾਰੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ਼ ਪ੍ਰਚਾਰਿਆ ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਇਸ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੋਇਆ 2018 ਵਿੱਚ ਵਿਦਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਮੁੱਖ ਚਾਰ ਬਲ਼ (ਗੁਰੂਤਵਤਾ, ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਬਲ਼, ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਬਲ਼ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਬਲ਼) ਖੋਜੇ ਜਾ ਚੁੱਕੇ ਸਨ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਏਕੀਕਰਣ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਜਾਗਣ ਲੱਗੀਆਂ ਸਨ। ਇਹ ਚਾਰ ਬਲ਼ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੇ ਮੂਲ ਬਲ਼ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਚਾਰੇ ਬਲ਼ਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸਮੀਕਰਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾ ਕੇ ਤੇ ਉਸਦੀ ਮਾਨਤਾ ਸਿੱਧ ਕਰਕੇ ਸਾਰੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਮਿਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ-ਪਹਿਲ ਤਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਸ਼ੱਕ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਪਰ ਜਦੋਂ ਸਟੀਵਨ ਵੇਨਵਰਗ ਨੇ ਅਬਦੁਸ ਕਲਾਮ (ਪਕਿਸਤਾਨੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ) ਤੇ ਸ਼ੈਲਡਨ ਗਲੈਸ਼ੋ ਨਾਲ਼ ਮਿਲ ਕੇ ਬਿਜਲਚੁੰਬਕੀ ਬਲ਼ ਤੇ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਿਊਕਲੀਅਰ ਬਲ਼ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਤਾਂ ਬਾਕੀ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਬਲ਼ ਮਿਲ ਗਿਆ। ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਾਂਝੇ ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਕਮਜ਼ੋਰ-ਬਿਜਲਈ ਸਿਧਾਂਤ (Electro-Weak Theory) ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਲਈ ਤਿੰਨਾਂ ਜਣਿਆਂ ਨੂੰ 1979 ਵਿੱਚ ਨੋਬਲ ਇਨਾਮ ਮਿਲਿਆ। 88 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਸਾਡੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸਮਝ ਉੱਤੇ ਡੂੰਘੀ ਛਾਪ ਛੱਡ ਗਏ ਹਨ। ਸਟੀਵਨ ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਵੱਡਮੁੱਲੇ ਯੋਗਦਾਨਾਂ ਲਈ ਸਦਾ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਹੇਗਾ। ਸਾਰੇ ਪਸਾਰੇ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਬਾਰੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਹਨ; "ਸਾਰੇ ਪਸਾਰੇ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤ ਦਾ ਸਾਡੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿੱਚ ਖੋਜਿਆ ਜਾਣਾ ਕਿੰਨਾ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਹੋਵੇਗਾ! ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੀ ਖੋਜ ਮਨੁੱਖੀ ਬੌਧਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਠਹਿਰਾਅ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰੇਗੀ, 17ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਵਾਪਰਨ ਵਾਲਾ ਸਭ ਤੋਂ ਤੀਬਰ ਠਹਿਰਾਅ। ਕੀ ਅਸੀਂ ਹੁਣ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕਿਹੋ ਜਿਹਾ ਹੋਵੇਗਾ।" ਆਓ ਉਸ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰੀਏ, ਜਿੱਥੇ ਅਜੇ ਹੁਣੇ-ਹੁਣੇ ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰਖ਼ੀਆਂ ਬਣੀ ਹੈ ਕਿ "ਸਾਰੇ ਪਸਾਰੇ ਦਾ ਸਿਧਾਂਤ ਖੋਜ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਇਨਸਟਾਈਨ, ਸਟੀਵਨ, ਗਲੈਸ਼ੋ, ਅਬਦੁਸ, ਸਟੀਫ਼ਨ, ਕਾਕੂ ਤੇ ਬਰਾਇਨ ਵਰਗੇ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।" ਆਓ ਉਸ ਠਹਿਰਾਅ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਕਰੀਏ। 2 ਮਿੰਟ ਦਾ ਮੌਨ ਸਟੀਵਨ ਲਈ ਛੋਟਾ ਹੈ। ਉਸਨੂੰ ਸੱਚੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਇਹ ਠਹਿਰਾਅ ਹੋਵੇਗਾ ਜਿਹੜਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਹੋਵੇਗਾ।

  1. ^ Cite error: The named reference formemrs was invoked but never defined (see the help page).
  2. ^ "Fellowship of the Royal Society 1660–2015". London: Royal Society. Archived from the original on July 15, 2015.
  3. ^ a b c Nachhattardhammu/sandbox at the Mathematics Genealogy Project
  4. ^ a b c "Steven Weinberg". Physics Tree (academictree.org).